Trái nhàu ngâm mật ong có tác dụng gì?

Trái nhàu ngâm mật ong từ lâu đã được xem như một “thần dược tự nhiên”, không chỉ giúp tăng cường sức khỏe mà còn hỗ trợ làm đẹp và cải thiện giấc ngủ. Với sự kết hợp giữa dưỡng chất quý trong quả nhàu và tính kháng khuẩn mạnh mẽ của mật ong, thức uống này ngày càng được nhiều người tìm kiếm như một giải pháp an toàn, dễ làm và mang lại hiệu quả bền lâu.

Giới thiệu về trái nhàu

Trái nhàu (Morinda citrifolia) là một loại cây thuộc họ cà phê, mọc nhiều ở khu vực Nam Trung Bộ và Tây Nguyên Việt Nam. Theo Vinmec, rễ, vỏ và quả nhàu chứa nhiều hoạt chất như proxeronine, polysaccharide, anthraquinone, coumarin, damnacanthal, alkaloid, rutin… và nhiều vitamin (A, B1, B6, B12, C) cùng khoáng chất (canxi, kali, natri, selen, sắt). Nhờ hàm lượng dưỡng chất đa dạng, cây nhàu được y học cổ truyền và hiện đại sử dụng để hỗ trợ điều trị cao huyết áp, béo phì, tiểu đường, bệnh tim và giảm đau nhức.

Mật ong là loại thực phẩm giàu chất chống oxi hoá; các hợp chất phenolic và axit hữu cơ trong mật ong giúp chống lại gốc tự do. Ngoài ra, mật ong có thể làm giảm cholesterol LDL, triglyceride, hỗ trợ nâng cholesterol HDL và có tác dụng kháng khuẩn, chống viêm, góp phần làm lành vết thương.

Kết hợp trái nhàu và mật ong là cách dân gian nhằm tận dụng ưu điểm của cả hai. Bài viết này tổng hợp thông tin từ các nguồn y khoa uy tín và hướng dẫn bạn cách làm, cách sử dụng trái nhàu ngâm mật ong, đồng thời đưa ra những khuyến cáo an toàn khi sử dụng.

Giá trị dinh dưỡng của trái nhàu và mật ong

Tại sao nên kết hợp?

Trái nhàu giàu hoạt chất chống oxi hoá và kháng viêm, trong khi mật ong bổ sung thêm các hợp chất phenolic và khả năng kháng khuẩn. Khi ngâm trái nhàu với mật ong, các hoạt chất trong trái nhàu được hòa tan vào mật ong, tạo nên hỗn hợp vừa có vị ngọt dễ uống vừa có thể tận dụng trọn vẹn dưỡng chất.

Tuy nhiên, các lợi ích dưới đây chủ yếu dựa trên các nghiên cứu về trái nhàu và mật ong riêng lẻ. Hiện chưa có nhiều nghiên cứu lâm sàng về hiệu quả của hỗn hợp trái nhàu ngâm mật ong, nên người dùng cần cân nhắc và tham khảo ý kiến bác sĩ khi sử dụng lâu dài hoặc cho mục đích điều trị.

Xem thêm: Trái Nhàu Trị Tiểu Đường: Lợi Ích Khoa Học, Cách Dùng Hiệu Quả Và Lưu Ý Quan Trọng Từ Thế Giới Nhàu

Công dụng của trái nhàu ngâm mật ong

Hỗ trợ tiêu hoá, giảm táo bón và tốt cho dạ dày

Trong y học cổ truyền, quả nhàu có tác dụng nhuận tràng, lợi tiểu, kích thích tiêu hoá và được dùng để trị táo bón, hạ sốt, ho hen. Mật ong chứa các enzym và chất chống oxi hoá giúp bảo vệ niêm mạc dạ dày. Khi kết hợp, hỗn hợp này có thể giúp làm dịu dạ dày, giảm táo bón và hỗ trợ quá trình tiêu hoá.

Tăng cường hệ miễn dịch và kháng viêm

Hợp chất proxeronine và damnacanthal trong trái nhàu thúc đẩy tế bào chống nhiễm trùng và giảm đau, đồng thời hoạt chất damnacanthal còn được nghiên cứu về khả năng ức chế tế bào ung thư. Mật ong lại có tác dụng kháng khuẩn và chống viêm mạnh, hỗ trợ chữa lành vết thương. Uống nước nhàu ngâm mật ong có thể giúp tăng cường đề kháng và giảm phản ứng viêm nhẹ trong cơ thể.

Hỗ trợ kiểm soát đường huyết

Theo bài viết của MEDLATEC, nước ép trái nhàu có thể giúp điều chỉnh mức glycosylated hemoglobin và lipoprotein, đồng thời làm tăng độ nhạy với insulin và khả năng hấp thụ glucose. Mật ong dù chứa đường nhưng nếu dùng thay thế đường tinh luyện có thể giúp kiểm soát đường huyết tốt hơn và giảm biến chứng tim mạch ở bệnh nhân tiểu đường tuýp 2. Việc sử dụng hỗn hợp trái nhàu ngâm mật ong có thể có lợi cho người cần kiểm soát đường huyết, nhưng vẫn phải dùng lượng nhỏ và tham khảo ý kiến bác sĩ.

Tốt cho tim mạch, huyết áp và mỡ máu

Trái nhàu có khả năng hỗ trợ giảm huyết áp nhờ tác dụng hoạt huyết, an thần và lợi tiểu nhẹ. Mật ong giàu chất chống oxi hoá giúp hạ huyết áp, cải thiện cholesterol (giảm LDL, tăng HDL) và giảm triglyceride. Do đó, hỗn hợp nhàu ngâm mật ong có thể mang lại lợi ích cho hệ tim mạch nếu dùng vừa phải.

Cải thiện trí nhớ, giảm mệt mỏi và chăm sóc da

Nghiên cứu gần đây cho thấy tinh chất trái nhàu có thể cải thiện lưu lượng máu lên não, giúp tăng cường trí nhớ và khả năng tập trung. Trái nhàu còn giúp giảm cảm giác mệt mỏi, mang lại sự tỉnh táo. Mật ong chứa acetylcholine và các chất chống oxi hoá cũng góp phần cải thiện trí nhớ và giảm căng thẳng. Ngoài ra, việc uống nước nhàu ngâm mật ong thường xuyên có thể kích thích sản xuất collagen và tăng độ đàn hồi da do trái nhàu chứa hoạt chất kích thích collagen.

Tác dụng chống ung thư và bảo vệ dạ dày

Damnacanthal trong trái nhàu có thể ức chế sự phát triển của tế bào ung thư và ngăn máu nuôi khối u. Hỗn hợp nhàu ngâm mật ong còn có thể góp phần giảm tiết dịch acid dạ dày nhờ dịch tiết từ trái nhàu và đặc tính kháng khuẩn của mật ong, giúp làm dịu dạ dày và giảm trào ngược.

Tác dụng khác

Một số nghiên cứu cho thấy nước ép nhàu cô đặc có thể hỗ trợ cai nghiện rượu, ma túy và chất kích thích. Tuy nhiên, nếu dùng với mục đích này cần tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên môn.

Cách làm trái nhàu ngâm mật ong

Nguyên liệu:

• Trái nhàu chín hoặc gần chín (3–5 quả to hoặc 500 g), chọn quả chuyển màu trắng ngà và hơi mềm.

• Mật ong nguyên chất: dùng lượng đủ để ngập hết nhàu trong bình (khoảng 500 ml tùy số lượng nhàu).

• Bình thủy tinh sạch có nắp kín, nên trụng qua nước sôi và để ráo để tránh nấm mốc.

Các bước thực hiện:

1. Rửa và sơ chế trái nhàu: Ngâm trái nhàu trong nước muối loãng vài phút rồi rửa lại bằng nước sạch để loại bỏ bụi bẩn. Để ráo rồi cắt thành lát mỏng (khoảng 0,5–1 cm) nhằm giúp mật ong thấm nhanh.

2. Xếp trái nhàu vào bình: Cho từng lớp nhàu đã cắt vào bình thủy tinh, nén nhẹ để loại bỏ khoảng trống lớn. Không nén quá mạnh để không làm nát quả.

3. Đổ mật ong: Rót mật ong vào bình cho đến khi ngập hoàn toàn phần trái nhàu. Có thể dùng thìa nhấn nhẹ để trái nhàu không nổi lên bề mặt.

4. Ngâm và bảo quản: Đậy kín nắp, đặt bình ở nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp. Lắc nhẹ bình mỗi ngày trong tuần đầu tiên để các lát nhàu ngấm đều. Sau khoảng 2–4 tuần ngâm, mật ong sẽ chuyển sang màu sẫm và có mùi thơm đặc trưng của nhàu; lúc này có thể dùng được.

Xem thêm: Trái Nhàu Ngâm Mật Ong – “Thần Dược” Tự Nhiên Cho Sức Khỏe Và Sắc Đẹp

Hướng dẫn sử dụng và liều lượng

Liều lượng tham khảo

Hiện chưa có tài liệu chuyên khoa quy định liều dùng chuẩn cho nước ép nhàu hoặc nhàu ngâm mật ong. Tuy nhiên, một số chuyên gia khuyến cáo lượng nước ép trái nhàu phù hợp cho từng đối tượng như sau: người trẻ khỏe uống khoảng 30 ml/ngày, người vừa phẫu thuật hoặc chấn thương 90–120 ml/ngày, người lớn tuổi 60 ml/ngày (chia làm 2 lần) và người đang điều trị ung thư hoặc tiểu đường 180–240 ml/ngày. Với trái nhàu ngâm mật ong, bạn có thể pha 10–15 ml hỗn hợp với 150 ml nước ấm, uống vào buổi sáng hoặc trước bữa ăn. Không nên dùng quá 2 lần/ngày.

Đối tượng nên sử dụng

• Người thường xuyên bị táo bón, khó tiêu hoặc đầy bụng.

• Người bị đau khớp nhẹ, mệt mỏi, suy giảm trí nhớ hoặc áp lực công việc cao.

• Người cần bổ sung chất chống oxi hoá, muốn chăm sóc da từ bên trong.

• Người cao tuổi hoặc có nguy cơ cao mắc bệnh tim mạch, huyết áp, tiểu đường (nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng).

Đối tượng không nên dùng hoặc cần thận trọng

• Trẻ em dưới 1 tuổi: mật ong chống chỉ định vì nguy cơ ngộ độc botulinum.

• Người đang mang thai hoặc cho con bú: nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng, vì chưa có đủ dữ liệu về an toàn.

• Người dị ứng với bất kỳ thành phần nào: đặc biệt là phấn hoa (trong mật ong) hoặc trái nhàu.

• Người bị bệnh gan, thận hoặc đang dùng thuốc kê đơn: Nước ép nhàu có thể ảnh hưởng tới chức năng gan, thận hoặc tương tác với thuốc; cần hỏi ý kiến bác sĩ.

• Người mắc bệnh tiểu đường: mật ong chứa nhiều đường, nên sử dụng hạn chế. Mặc dù mật ong làm tăng đường huyết ít hơn đường tinh luyện, nhưng dùng quá nhiều có thể làm tăng đường huyết.

• Người đang điều trị ung thư, huyết áp cao, rối loạn đông máu: cần tham khảo ý kiến bác sĩ; dù trái nhàu có chứa damnacanthal giúp ức chế tế bào ung thư, nhưng hỗn hợp này không thay thế thuốc.

Lưu ý khi sử dụng và bảo quản

• Mật ong ngâm nhàu vẫn chứa hàm lượng calo và đường cao; vì vậy nên dùng ở mức độ vừa phải.

• Ngâm bằng mật ong nguyên chất để tránh nguy cơ sản phẩm pha tạp gây tăng đường huyết hoặc nhiễm nấm.

• Sau khi mở nắp và sử dụng, nên bảo quản bình nhàu ngâm mật ong trong tủ lạnh để hạn chế lên men. Nếu thấy xuất hiện bọt hoặc mùi chua bất thường, cần ngừng sử dụng.

• Không dùng trái nhàu ngâm mật ong như thuốc chữa bệnh; đây chỉ là thực phẩm hỗ trợ, nên tham khảo ý kiến bác sĩ nếu đang điều trị bệnh lý.

Câu hỏi thường gặp

1. Trái nhàu ngâm mật ong để được bao lâu?

Nếu bảo quản trong bình thủy tinh kín, đặt nơi thoáng mát và giữ lạnh sau khi mở nắp, trái nhàu ngâm mật ong có thể dùng trong 6–12 tháng. Tuy nhiên, chất lượng phụ thuộc vào độ sạch của nguyên liệu và quy trình ngâm.

2. Có nên ăn cả quả nhàu khi ngâm mật ong?

Sau khi ngâm vài tuần, lát nhàu mềm và có vị ngọt. Bạn có thể ăn trực tiếp để tận dụng chất xơ và dinh dưỡng. Tuy nhiên, chỉ nên ăn lượng nhỏ để tránh đầy bụng.

3. Người mắc bệnh gout có dùng được không?

Trái nhàu có chứa purin – chất có thể làm tăng acid uric. Người bệnh gout nên tham khảo ý kiến bác sĩ và sử dụng với lượng rất nhỏ để tránh làm tăng triệu chứng.

4. Có thể sử dụng đường phèn thay mật ong khi ngâm không?

Bạn có thể ngâm trái nhàu với đường phèn, tuy nhiên đường phèn chỉ cung cấp vị ngọt và ít hợp chất chống oxi hoá so với mật ong. Do vậy, mật ong được xem là lựa chọn tốt hơn nếu muốn tận dụng đặc tính kháng khuẩn và chống viêm.

5. Mật ong có kỵ với thực phẩm nào khi dùng chung trái nhàu?

Mật ong kỵ một số thực phẩm như đậu hũ, hành tây, thì là… vì có thể gây rối loạn tiêu hoá hoặc tương tác bất lợi. Khi dùng trái nhàu ngâm mật ong, tránh ăn cùng các thực phẩm trên và tham khảo thêm các khuyến cáo về tương kỵ của mật ong.

Kết luận

Trái nhàu ngâm mật ong là thức uống dân gian được nhiều người ưa chuộng bởi hương vị lạ miệng và tiềm năng hỗ trợ sức khỏe. Sự kết hợp giữa hoạt chất đa dạng của trái nhàu (proxeronine, damnacanthal, vitamin và khoáng chất) và các chất chống oxi hoá cùng đặc tính kháng khuẩn của mật ong có thể mang lại lợi ích cho hệ tiêu hoá, tim mạch, trí nhớ và hệ miễn dịch. Tuy nhiên, hỗn hợp này không phải là thuốc và chưa có nhiều nghiên cứu lâm sàng chứng minh hiệu quả của việc kết hợp. Người dùng nên sử dụng với liều lượng hợp lý, tham khảo ý kiến bác sĩ khi có bệnh lý nền và lưu ý các đối tượng không nên dùng như trẻ dưới 1 tuổi hay người bị dị ứng. Việc hiểu rõ lợi ích và hạn chế sẽ giúp bạn tận dụng tối đa giá trị của trái nhàu ngâm mật ong, đồng thời bảo vệ sức khỏe của bản thân và gia đình.